Hoorn | Langedijk

Andijk

Een eigen bank voor Midden en Oost Andijk

Op het gebied van geloofsovertuiging is de bevolking van Andijk sedert de Reformatie zeer verdeeld. Daardoor vormde men ook niet een hechte gemeenschap.
Het katholieke westelijk deel ligt dicht tegen (ook katholiek) Wervershoof aan en de bewoners waren daar dan ook sterk op die plaats gericht. Voorbij de Molenweg vond men de Gereformeerden in Midden- en de "fijnen" in Oost-Andijk. Die splitsing onder de gereformeerde bevolking was er al sinds 1845. De "Masereeuwers" (volgelingen van Ds. Masereeuw), bouwden in 1894 zelfs een eigen kerkgebouwtje.
Voor die tijd en tot lang in de 20ste eeuw was het niet ongebruikelijk dat de verschillen in geloofsbeleving ook hun stempel drukten op andere aspecten van de samenleving. Men ging niet met elkaar om, men kocht bij de "eigen" bedrijfjes en winkeliers en de gereformeerden gingen natuurlijk niet naar "die katholieke bank" in West.
Bij de oprichting in 1835 stond "De Vereniging tot Nut van het Algemeen" (in de wandeling 't Nut) boven deze verdeeldheid. Om een voorbeeld te noemen: In 1843 kocht 't Nut voor 30 gld katoen voor hemden en verdeelde dat zowel onder "Roomsen als Hervormden". 
In dat zelfde jaar werd de Nutsspaarbank Andijk-Wervershoof opgericht.
Maar ook deze idealistische vereniging ontkwam niet aan de gevolgen van de verdeeldheid. In 1861 ontstond een afdeling van 't Nut in Wervershoof en 10 "afvallige leden" van Andijk sloten zich daar bij aan. Een paar maanden later zou de scheuring ook de Nutsspaarbank treffen.

Arie Warnaar

Iedereen van enige betekenis in de gemeenschap was lid van 't Nut. Zo ook Arie Warnaar, hoofd van de Middenschool en sinds 15 september 1875 lid van deze vereniging.
Van hem kwam in 1905 het initiatief tot oprichting van een cooperatieve bank.
Waarom pas in 1905 en niet zoals op veel andere plaatsen al voor 1900? Waarschijnlijk omdat men nog de schrik in de benen had van een ander cooperatief experiment.
In 1898 werd een cooperatieve Inmaakfabriek opgericht, die echter na twee jaar door een slechte organisatie en een brandje, failliet ging.
In het eerste notulenboek van de nieuwe bank vinden we:
(In zeer fraai handschrift van A.Warnaar)
"In de Nuts-vergadering van 26 febr. 1905 (de datum was niet ingevuld, maar blijkt uit andere bronnen) was op voorstel van den heer A.Warnaar eene commissie benoemd, wier taak het zou zijn een onderzoek in te stellen naar de inrichting en werking der Boerenleenbanken.
Deze commissie bestond uit de Heeren A.Warnaar, P.Kooyman Rzn (onderwijzer) en H.Tuytel."

Handschrift van de heer Warnaar.

De commissie komt tot de conclusie dat er een vergadering moet worden belegd, waarin alle "ingezetenen" worden uitgenodigd en in die vergadering een spreker te laten optreden die "met de inrichting en werking der Boerenleenbanken goed op de hoogte is"
De vergadering komt er! Op 11 maart 1905 in het cafevan C.Smit en de spreker is C.Posch van "Nibbikswoud" Daar hadden ze immers al sinds 1897 een boerenleenbank!
Er waren die avond 35 personen buiten de commissie en de spreker.
Na afloop bleek de vergadering dankbaar voor het gehoorde, maar niet voldaan. Vooral tegen de "hoofdelijke aansprakelijkheid" was nogal wat bezwaar. Men wilde alles eerst nog eens overdenken en vroeg de heer Posch over een week nog eens terug te willen komen. Hij wilde dat wel, mits "goed weer".
De tweede vergadering wordt op 18 maart gehouden, weer bij Smit. Er waren toen 80 personen, maar het weer was kennelijk slecht want de notulen vermelden dat de heer Posch niet verscheen.
De heer Warnaar nam de leiding, vatte alles nog eens rustig samen, beantwoorde vragen en riep toen op voorlopig lid te worden. Van de 80 aanwezigen, durfden 46 de stap te wagen.
Op 15 april passeerde de acte bij notaris van Bommel in Andijk.
Het duurde tot 16 mei voor de "Eerste Algemene Vergadering van de cooperatieve Boerenleenbank te Andijk" werd gehouden. Van de 46 voorlopige leden, waren er 25 aanwezig, die nu allemaal definitief toe traden en daarmee was de Boerenleenbank daadwerkelijk een feit.
Er waren nu dus twee cooperatieve banken in Andijk. Een deel hoorde bij de Boerenleenbank Wervershoof/Andijk, een ander deel bij de Boerenleenbank Andijk. Formeel werd het werkgebied van Wervershoof bepaald door de parochie Wervershoof en daar hoorde ook het dorp Andijk bij. Dus geheel Andijk kon door Wervershoof worden bewerkt. Tot ver in de jaren 60 is daarover overleg geweest. Soms vond men elkaar in samenwerking, soms stond men lijnrecht tegenover elkaar als concurrenten.

Volgende pagina

Bovenstaande tekst is overgenomen uit: Uitgave: Rabobank Westfriesland-Oost, © februari 1998